Τρίτη, Σεπτεμβρίου 13, 2005

Διάλογος για τις ΜΚΟ τρίτης γενιάς

Η επιστολή αυτή γράφτηκε με αφορμή του άρθρο "Οι ΜΚΟ τρίτης γενιάς" και κοινοποιείται προς συζήτηση εδώ με την άδεια του συγγραφέα.

Αγαπητέ Κύριε Λιοναράκη,

με αφορμή επιστολή με τις απόψεις σας που έλαβα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, σας γνωστοποιώ κάποιες δικές μου και θέτω βασικά ερωτήματα για διάλογο καθώς επιθυμώ να συμβάλλω σ’ αυτόν.

Ιστορικά αυτό που σήμερα προβάλλεται, στο χώρο της αποασυλοποίησης – ψυχοκοινωνικής επανένταξης ως Μ.Κ.Ο., (δηλαδή υπόσταση φορέα που εκτελεί αντίστοιχο έργο) ξεκίνησε το 1990 ‘’κατ’ ανάγκη’’ και με ‘’σύσταση στελεχών της V Διεύθυνσης της Commission’’, προκειμένου να υλοποιηθεί η συμβατική μας υποχρέωση προς την τελευταία, δηλαδή της αποασυλοποίησης ασθενών του Κ.Θ.Λέρου στα πλαίσια του Καν. 815/84, κάτι που τότε συνδεόταν όχι μόνο με τη χρηματοδότηση ενός συνόλου έργων και δράσεων για την ψυχιατρική περίθαλψη αλλά και με το ‘’ξεπάγωμα’’ καίριων χρηματοδοτήσεων για την Εθνική Οικονομία και Ανάπτυξη.

Με αποδεδειγμένη, τότε, την αδυναμία δημόσιων φορέων να συμπράξουν και να συμβάλλουν στον ανασχηματισμό του Κ.Θ.Λέρου καθώς και της ‘’απαγόρευσης των προσλήψεων στο Δημόσιο’’, επελέγει από την τότε πολιτική ηγεσία, η λύση της υλοποίησης αυτού του έργου με τη δημιουργία Εταιρειών Αστικής Ευθύνης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τα άρθρα 741 έως 784 του Αστικού Κώδικα και σύμφωνα, επαναλαμβάνω και πάλι, με την υπόδειξη της V Διεύθυνσης της Commission, που χρηματοδοτούσε κατά 75% το έργο.

Οι επτά φορείς που σήκωσαν το βάρος της αποασυλοποίησης των 130 πρώτων ασθενών από το Κ.Θ.Λέρου ανέλαβαν το έργο με μια αντίληψη εθελοντισμού, (κρίθηκαν μετέπειτα και οι κρίσεις ήταν θετικές) χωρίς από τη πλευρά του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και της Κυβέρνησης να υπάρξουν διοικητικές πράξεις ανάθεσης έργου. Η τακτική αυτή ακολουθήθηκε και από τις επόμενες κυβερνήσεις μέχρι το 2001. Έκτοτε και μέχρι σήμερα οι φορείς αυτοί αυξήθηκαν σε πρώτη φάση (πρόγραμμα Ψυχαργώς Β΄) σε 32 και σήμερα ο αριθμός τους είναι άγνωστος. Σταδιακά, άρχισαν να μετονομάζονται από Εταιρείες αστικής ευθύνης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σε Μ.Κ.Ο. και τούτο με ‘’κεντρική κρατική νουθεσία’’. Υπάρχουν βέβαια πολλοί λόγοι που το εξηγούν αυτό.

Τα πρώτα μου ερωτήματα:
1) Υπάρχει νομοθεσία στην Ελλάδα που να διέπει επακριβώς και αποκλειστικώς τα της συστάσεως των Εταιρειών Αστικής Ευθύνης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα;

2) Υπάρχει νομοθεσία στην Ελλάδα που να διέπει επακριβώς και αποκλειστικώς τα της συστάσεως των Μ.Κ.Ο.;

3) Οι δύο παραπάνω νομικές υποστάσεις ταυτίζονται, συμπίπτουν, είναι διάφορες;

Η αλήθεια είναι πως αυτοί οι φορείς ανέλαβαν και εξετέλεσαν κρινόμενοι και ελεγχόμενοι σταθερά ένα έργο που δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να αναλάβουν φορείς του Δημοσίου (Δες εξέλιξη του προγράμματος Ψυχαργώς Α’) και το έργο αυτό το εξετέλεσαν επιτυχώς κατά γενική ομολογία, παρά τη διφορούμενη στάση της Πολιτείας που και ‘’τους χρησιμοποιεί και τους σταυρώνει’’ προκειμένου να πετύχει τους στόχους της.
Αυτά τα ολίγα για αρχή.

Με εκτίμηση
Δημήτριος Γ. Κανδύλης
Αναπλ. Καθηγητής Ψυχιατρικής ΑΠΘ
Πρόεδρος Δ.Σ. Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α.

Υ.Γ. Για το έργο της Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α., έργο μιας 15ετίας μπορείτε να βρείτε πληροφορίες στην ιστοσελίδα μας http://www.thepsypa.gr/

1 σχόλια:

e-Lawyer είπε...

Έχοντας κάνει μια σχετική έρευνα (κατά την άσκηση δικηγορικών καθηκόντων) για τα ισχύοντα στο εσωτερικό δίκαιο μπορώ να πω -πρόχειρα- τα εξής:
1. Η σύμβαση Εταιρίας του Αστικού Κώδικα (άρθρα 741 επ.) αποτελεί μια συμφωνία ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πρόσωπα, τα οποία τάσσουν τους εαυτούς τους σε έναν κοινό "εταιρικό" σκοπό. Η "αφιέρωση" αυτή στον εταιρικό σκοπό γίνεται με τις εισφορές τους (σε εργασία, χρήματα ή άλλα αντικείμενα και παροχές). Ο σκοπός αυτός μπορεί να είναι και οικονομικός, γιατί αντίθετα από ότι πιστεύεται, η εταιρία του Αστικού Κώδικα δεν είναι αποκλειστικά ο τύπος της "μη κερδοσκοπικής". Η εταιρία του Αστικού Κώδικα μπορεί να είναι είτε κερδοσκοπική είτε μη κερδοσκοπική. Μάλιστα μπορεί να είναι μη κερδοσκοπική, αλλά να επιδιώκει οικονομικό σκοπό (π.χ. συλλογή χρημάτων για κοινωνικούς σκοπούς κλπ: και αυτός ο σκοπός θεωρείται οικονομικός). Η εταιρία του Αστικού Κώδικα έχει νομική προσωπικότητα (ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου) μόνο εφόσον τηρηθούν διατάξεις δημοσιότητας. Αλλιώς είναι απλώς μία σύμβαση που δεσμεύει μόνο τους εταίρους και δεν μπορεί να παρουσιαστεί ως αυτοτελές υποκείμενο στις συναλλαγές. Ο όρος "αστική μη κερδοσκοπική εταιρία" είναι μια επινόηση της νομικής πράξης, με καταβολές από το φορολογικό δίκαιο. Οι Αστικές Εταιρίες που δεν επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό γνωρίζουν απολαμβάνουν ορισμένα φορολογικά πλεονεκτήματα. Το νομικό τους πλαίσιο διέπεται και πάλι κατ΄ αρχην από τον Αστικό Κώδικα, αλλά το καταστατικό τους είναι έτσι προσαρμοσμένο ώστε τα τυχόν έσοδα να μην διανέμονται ως "κέρδη" στους εταίρους, αλλά να λειτουργούν αυτοχρηματοδοτικά για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων της εταιρίας. Εκτός από τις εταιρίες, το αστικό δίκαιο προβλέπει και τα σωματεία (όπου ο έλεγχος σύστασής τους περνάει υποχρεωτικά από τις δικαστηριακές διατυπώσεις δημοσιότητας), τα ιδρύματα (ομάδα περιουσίας αφιερωμένη σε έναν σκοπό) και τις επιτροπές εράνων. Οι τρεις αυτές περιπτώσεις προβλέπονται από το δίκαιο αυστηρά με την νομική μορφή του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Αν δεν υπάρχει νομική προσωπικότητα, αλλά πρόθεση για υπαγωγή σε μια από αυτές τις μορφές της, το δίκαιο αναγνωρίζει περιορισμένα δικαιώματα στην "ένωση προσώπων".
2. Ο όρος "ΜΚΟ" στο ελληνικό δίκαιο συναντάται μόνο σε ένα νομοθέτημα του Υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο αφορά αποκλειστικά τις Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο νόμος αυτός προβλέπει τους όρους για τους οποίους μία οργάνωση μπορεί να εγγραφεί στο Μητρώο ΜΚΟ του Υπουργείου Εξωτερικών, που είναι ένα μητρώο αποκλειστικά ΜΚΟ ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο νόμος δεν απαιτεί οι οργανώσεις αυτές να είναι συγκεκριμένης τυπικής μορφής (αστικές εταιρίες, ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα ή οτιδήποτε άλλο), καθώς η φύση τους ως ΜΚΟ κρίνεται με ουσιαστικά και όχι νομοτυπικά κριτήρια.
3. Η εγγραφή μιας ΜΚΟ στο Μητρώο ΜΚΟ είναι ένα στοιχείο αναγνώρισης από το κράτος ορισμένων κριτηρίων που δικαιολογούν την αντιμετώπιση της οργάνωσης ως ΜΚΟ, σύμφωνα με το νόμο. Ωστόσο, ο νόμος ιδρύει μια διαδικασία αξιολόγησης όχι ιδιαίτερα τυπική,έτσι ώστε οι αρμόδιοι να έχουν ευρεία διακριτική ευχέρεια για την εισαγωγή της οργάνωσης στο Μητρώο. Πάντως, ανεξάρτητα από το αν μία οργάνωση είναι γραμμένη στο Μητρώο (δλδ απολαμβάνει ειδικής αναγνώρισης από το κράτος) τίποτα δεν την εμποδίζει να αυτοαποκαλείται ΜΚΟ(π.χ. περιλαμβάνοντας τον όρο στην επωνυμία της την ιδιότητα). Ακόμα και μια απροκάλυπτα εμπορική εταιρία π.χ. διευκολυνσης ανταλλαγής mp3 στο διαδίκτυο θα μπορούσε (με το άλλοθι της χαλάρωσης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ή -γιατί όχι- και χωρίς αυτό) να αυτοαποκαλείται ΜΚΟ. Το χαρακτηριστικό νομιζω δεν είναι η μη εμπορική δραστηριότητα (υπενθυμίζω ότι και η απλή διαφήμιση σε ένα σάιτ θεωρείται εμπορία-εφόσον τα έσοδα διανέμονται ως κέρδη στα μέλη) αλλά η επιδίωξη διεθνούς δράσης σε έναν τομέα (ή περισσότερους). Και όταν λέμε διεθνούς δράσης, εννούμε και ως συνομιλητές με την επίσημη εξουσία, αλλά και με την de facto εξουσία των οικονομικών-επιχειρηματικών ηγεσιών. Κάτι σαν μονοθεματικά "κόμματα"...
4. Δυσχερέστατα ο όρος ΜΚΟ θα γνωρίσει έναν νομικό ορισμό. Αναπτυσσόμενες οι ΜΚΟ στις παρυφές της εξωτερικής πολιτικής, των διεθνών σχέσεων, της διπλωματίας και στην καρδιά της πρωτοβουλίας των πολιτών, αποτελεί ένα δυναμικό μόρφωμα, το οποίο ο νομοθέτης παρακολουθεί αγκομαχώντας. Δεν είμαι σε θέση να αναφέρω τυχόν διατάξεις αλλοδαπού, διεθνούς ή κοινοτικού δικαίου, αλλά νομιζω ότι η φύση μιας οργάνωσης ως ΜΚΟ ξεπερνά τη νομική της διάρθρωση και σχετίζεται περισσότερο με την πραγματική της λειτουργία. Αυτά τα κριτήρια πραγματικής λειτουργίας πρέπει να συστηματοποιηθούν κάπως για να ψάξουμε, σε δεύτερο επίπεδο, τι συμβαίνει ή τι μπορεί να συμβεί με τη νομική ρύθμιση.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock